Maken antibiotica ons vatbaarder voor griepvirussen?

Verzwakken antibiotica ons immuunsysteem?

Het wordt weer kouder. En met de weersverandering worden we weer vatbaarder voor verkoudheden en infecties. Maar hoe komt dat? Waarom hebben virussen het makkelijk in deze tijd van het jaar?

Daar zijn verschillende redenen voor. Virussen houden van koude lucht. Maar als binnenruimtes tijdens het koude seizoen worden verwarmd, wordt de afweer van onze slijmvliezen verzwakt. Virussen zijn ook extreem veranderlijk. Ze kunnen voortdurend veranderen en ons immuunsysteem opnieuw op de proef stellen. En alsof dat nog niet genoeg is, zijn ze ook overlevingskunstenaars en kunnen ze zelfs overleven op onze handpalmen en deurklinken voor een bepaalde tijd. 

Maar dat is nog niet alles. Onderzoekers van het Francis Crick Institute lijken nu een andere reden te hebben gevonden. Volgens hen verlammen antibiotica ons immuunsysteem.

 

---

➤ Virussen zijn overal waar leven is! 

---

De invloed van antibiotica op ons immuunsysteem

Lange tijd werden antibiotica beschouwd als het wondermiddel bij uitstek. Dit leidde tot misbruik met ernstige gevolgen:

1. antibioticaresistentie
2. massale darmflorastoornissen

Antibiotica worden verondersteld schadelijke bacteriën te doden - en dat doen ze ook. Maar helaas doden ze naast de schadelijke bacteriën ook de nuttige bacteriën die we dringend nodig hebben voor een goed functionerend immuunsysteem. Een verzwakte darmflora leidt onvermijdelijk tot een onvoldoende functionerend immuunsysteem, aangezien ongeveer 80% van het immuunsysteem zich in de darmen bevindt. Dit betekent op zijn beurt een zwakkere verdediging tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën.

Onderzoeksresultaten over antibiotica voor griep

Je zou denken dat antibiotica een positief effect hebben op griep. Een onderzoek dat in 2019 werd gepubliceerd in het tijdschrift Cell Reports meldt echter dat bij dierproeven de toediening van antibiotica leidde tot een aanzienlijk zwakker immuunsysteem en vervolgens tot aanzienlijk slechtere infecties en symptomen. 

In de dierstudie werd vastgesteld dat de darmflora een enorm verschil maakt in de gevoeligheid voor griepvirussen. Bij de muizen die werden geïnfecteerd met griepvirussen met een gezonde darmflora overleefde 80%. Bij de muizen die eerder antibiotica hadden gekregen en daardoor een verzwakt immuunsysteem hadden, overleefde slechts een derde.

Op basis van deze resultaten wordt aangenomen dat mensen die onlangs antibiotica hebben gebruikt, bijvoorbeeld vanwege een bacteriële infectie, ook gevoeliger zijn voor griepvirussen!

 

---

➤ Antibiotica maken je vatbaarder voor griep!

---

 

Als de verdediging faalt ... 

Hoe kunnen virussen überhaupt gevaarlijk voor ons zijn? 

Ons eerste contact met virussen vindt meestal plaats via de lucht die we inademen (druppelinfectie) en dus via ons longslijmvlies. Met een sterk immuunsysteem levert een intacte darmflora bepaalde boodschapperstoffen die de longen helpen om zich met succes te verdedigen tegen binnenkomende virussen. De darmbacteriën zenden een signaal uit dat de longcellen paraat houdt en zo voorkomt dat het virus zich snel verspreidt.

Dit is precies de kern van de zaak. De onderzoeksresultaten van het Francis Crick Institute tonen duidelijk aan dat het vooraf innemen van antibiotica de longen verzwakt en ze vatbaar maakt voor griepvirussen. En dit maakt het voor ons lichaam weer moeilijker om zich te verdedigen tegen de verspreiding van virussen en dus tegen een infectie. Volgens de resultaten duurt het ongeveer twee dagen voordat de immuuncellen effect hebben. Binnen deze periode kan het virus zich verspreiden in het longslijmvlies. In het onderzoek hadden de met antibiotica behandelde muizen na twee dagen vijf keer meer virussen in hun longen dan de muizen in de groep die niet in aanraking kwam met antibiotica. 

Een goede werking van de longen of de cellen die de longen bekleden is daarom cruciaal voor de verdediging. Volgens de onderzoekers kunnen virussen zich vermenigvuldigen of niet. De longen worden beschouwd als de eerste verdedigingslinie in de strijd tegen ziekteverwekkers. 

Volgens de onderzoekers kan verkeerd gebruik van antibiotica daarom niet alleen antibioticaresistentie bevorderen of nuttige darmbacteriën doden, maar ons ook vatbaarder maken voor virussen.

---

➤ Onze longen fungeren als de 1e verdedigingslinie!

---

 

Nu weet je waarom virussen gevaarlijk kunnen zijn in deze tijd van het jaar en waarom antibioticakuren ons nog zwakker en vatbaarder maken.

Conclusie

Vooral nu het buiten weer kouder wordt, moeten we ervoor zorgen dat we ons immuunsysteem gericht ondersteunen. Volgens de resultaten van onderzoeken kunnen antibiotica onze afweer tegen virussen enorm verzwakken. Zorg er dus voor dat je antibiotica echt alleen gebruikt als je ze absoluut nodig hebt, zet veel vraagtekens en gebruik ze alleen op voorschrift van artsen en alternatieve behandelaars. Helaas worden antibiotica tegenwoordig nog steeds te vaak en verkeerd voorgeschreven, wat kan leiden tot gevaarlijke resistentie. 

Het is belangrijk, vooral na het gebruik van antibiotica, om de darmflora gericht te ondersteunen met darmbacteriën en zo een diverse darmflora op te bouwen. Dit versterkt je verdedigingslinie en voorkomt infecties.

Laat ook je verwarmde kamers vaker luchten om te voorkomen dat je slijmvliezen nog meer geïrriteerd raken en ga veel naar buiten. Regelmatig wandelen is ook goed voor een sterk immuunsysteem.

 

---

 

Bronnen (in het Engels)

The Francis Crick Institute. (2019, July 2). Antibiotics weaken flu defenses in the lung. ScienceDaily. Retrieved October 12, 2020

Cell Reports. (2019, July 2). Microbiota-Driven Tonic Interferon Signals in Lung Stromal Cells Protect from Influenza Virus Infection. ScienceDirect, doi: 10.1016/j.celrep.2019.05.105

Belkaid, Y., & Hand, T. W. (2014). Role of the microbiota in immunity and inflammation. Cell, 157(1), 121–141. doi: 10.1016/j.cell.2014.03.011