IJzertekort: moe, slap en vatbaar voor infecties

Voel je je vaak moe, lusteloos en energieloos? En ben je de laatste tijd vatbaarder voor infecties? Dan kan een ijzertekort de oorzaak zijn.

Wereldwijd is ijzertekort een van de meest voorkomende voedingstekorten. Ongeveer 10% van de mensen heeft er last van. Meestal vrouwen.

Waar hebben we ijzer voor nodig?

IJzer komt voornamelijk voor in rode bloedcellen als centraal bestanddeel van het rode bloedpigment hemoglobine. Het vervult een belangrijke sleutelrol in het organisme en is in belangrijke mate betrokken bij de volgende twee functies:

• Zuurstoftransport
• Energiemetabolisme

Als onderdeel van hemoglobine helpt ijzer bij het transport van zuurstof van onze longen naar de rest van het lichaam, waaronder de hersenen en de cellen. Het transporteren van voldoende zuurstof naar de cellen zorgt voor duurzame energie. Hetzelfde geldt voor onze hersenen. Alleen goed van zuurstof voorziene hersenen kunnen functioneren. In feite hebben de hersenen tot 20% van alle zuurstof in het lichaam nodig.

➤ Eén op de 10 mensen heeft een ijzertekort - maar vooral vrouwen!

➤ Koop nu ijzercapsules!

IJzertekort en bloedarmoede

Een ijzertekort betekent dat er te weinig ijzer in het lichaam is. Anemie daarentegen is bloedarmoede, d.w.z. een gebrek aan de belangrijke rode bloedcellen. Interessant is echter dat ongeveer de helft van de anemiepatiënten een ijzertekort heeft.

Wie loopt er risico?

Oorzaken zoals voeding, bloedverlies of darmgezondheid beïnvloeden of we risico lopen op ijzertekort of bloedarmoede. Vooral vrouwen hebben meer kans op ijzertekort en bloedarmoede door menstruatie, atleten door intensieve fysieke training, vegetariërs door vleesloze en dus niet-heemse ijzerbronnen en mensen met spijsverteringsproblemen.

Hoe ontstaat een ijzertekort en hoe herken je het?

Een ijzertekort wordt meestal lange tijd niet opgemerkt, omdat de algemene gezondheidstoestand op het moment van een beginnend tekort nog niet is aangetast. Dit komt omdat het lichaam ijzer uit voedsel opslaat en dit gebruikt wanneer het nodig is. Als er echter geen opgeslagen ijzer meer beschikbaar is, wordt de vorming van rode bloedcellen verstoord en raken het zuurstoftransport en de energiestofwisseling verstoord. Belangrijke functies kunnen niet langer adequaat worden uitgevoerd en we voelen ons uitgeput, uitgeput, zien er bleek uit en zijn vatbaarder voor allerlei infecties. Haaruitval kan hier ook een symptoom van zijn. Vanaf dit punt heeft het tekort een enorme impact op onze gezondheid.

Een eenvoudige ijzertest, bij de dokter of met een praktische zelftest thuis, kan duidelijkheid verschaffen. Houd er rekening mee dat een teveel aan ijzer in het bloed ook kan leiden tot symptomen als vermoeidheid, zwakte en malaise. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een ijzeropslagziekte zoals hemochromatose. Daarom moet het ijzergehalte worden getest voordat je ijzer inneemt.

Er zijn verschillende factoren die een tekort kunnen veroorzaken. We hebben er hier twee opgesomd:

Deficiëntiefactor 1: onderscheid tussen dierlijke en plantaardige bronnen van ijzer

Er zijn in principe twee bronnen van ijzer: dierlijk en plantaardig. Dierlijk ijzer (haemijzer) wordt 2 tot 3 keer beter door het lichaam opgenomen dan plantaardig ijzer (non-haemijzer). Hoewel er veel planten zijn die ijzer bevatten, wordt er minder van opgenomen. Volgens deskundigen zouden vegetariërs twee keer zoveel ijzer uit plantaardige bronnen moeten consumeren als vleeseters. Omdat dit moeilijk is en veel mensen zich dit niet realiseren, hebben vooral vegetariërs en veganisten vaak een ijzertekort. 

Haemijzer uit dierlijke bronnen wordt 2 tot 3 keer efficiënter geabsorbeerd dan ijzer uit planten!

Deficiëntiefactor 2: IJzerremmers

Naast de verschillende absorptiecapaciteit van dierlijke en plantaardige bronnen van ijzer, zijn er nog andere factoren die het moeilijker voor ons kunnen maken om het beschikbare ijzer uit voeding op te nemen. Hieronder vallen zogenaamde ijzerremmers, d.w.z. voedingsmiddelen die verbindingen bevatten zoals polyfenolen, fytaten of calcium, zoals koffie, thee of zuivelproducten. Deze stoffen verhinderen een soepele opname van ijzer. 

Wat helpt tegen ijzertekort en hoe kan het worden voorkomen?

• Een gevarieerde voeding met een combinatie van dierlijke en plantaardige bronnen van ijzer verhoogt de absorptie
• Plantaardige bronnen van ijzer in combinatie met vitamine C verhogen de opnamecapaciteit, wat vooral belangrijk is voor vegetariërs en veganisten.
• Wees voorzichtig met voedingsmiddelen die absorptie bemoeilijken, zoals koffie, thee of zuivelproducten
• Goede bronnen van ijzer zijn mager, grasgevoerd vlees en donkergroene bladgroenten, noten, pseudograan of goed geweekte peulvruchten.

Natuurlijke ondersteuning in de ijzervoorraad:

• IJzercapsules met vitamine C: met een biobeschikbaarheid tot 100%, zachte absorptie en ook bijzonder geschikt voor gevoelige magen.
• Plantaardig ijzersap: bevat vitamine C voor een betere ijzeropname en voorziet je van ijzer en waardevolle antioxidanten uit kruidenextracten.

• Vitamine C: uit acerola-extract om de ijzeropname te ondersteunen
• Gerstegraspoeder: bevat van nature grote hoeveelheden plantaardig ijzer en andere mineralen, sporenelementen, vitaminen en chlorofyl

Conclusie

Alleen een lichaam met voldoende ijzer is in staat om te presteren. Een tekort leidt er onvermijdelijk toe dat we ons moe, lusteloos en energiearm voelen en vatbaarder zijn voor infecties. Dit kan leiden tot bloedarmoede en onze gezondheid aantasten.

IJzer is een essentieel spoorelement, wat betekent dat het alleen via voedsel kan worden opgenomen en in het lichaam kan worden opgeslagen, maar niet door het lichaam zelf kan worden aangemaakt.

Een goede ijzeropname kan door verschillende factoren worden belemmerd. Deze omvatten voeding (plantaardig of dierlijk en remmers), spijsverteringsproblemen of bloedverlies (menstruatie of frequente bloeddonaties).

IJzertekort is een van de meest voorkomende tekorten aan voedingsstoffen! Als je je vaak moe en lusteloos voelt, is het de moeite waard om je eigen ijzergehalte eens onder de loep te nemen!

 

Bronnen (in het Engels)

Trost, L. B., Bergfeld, W. F., & Calogeras, E. (2006). The diagnosis and treatment of iron deficiency and its potential relationship to hair loss. Journal of the American Academy of Dermatology, 54(5), 824–844., doi.org/10.1016/j.jaad.2005.11.1104

Jimenez, K., Kulnigg-Dabsch, S., & Gasche, C. (2015). Management of Iron Deficiency Anemia. Gastroenterology & hepatology, 11(4), 241–250.

Beck, K. L., Conlon, C. A., Kruger, R., & Coad, J. (2014). Dietary determinants of and possible solutions to iron deficiency for young women living in industrialized countries: a review. Nutrients, 6(9), 3747–3776. https://doi.org/10.3390/nu6093747